Javlja se u lokalizovanom obliku, kao kuglast tumor koji se izbočuje u šupljinu očne jabučice, ili se javlja u difuznom, ravnom obliku, koji zahvata i veliki deo površine. Često su prisutni nekrotični i upalni fenomeni koji mogu maskirati postojanje tumora i produžiti postavljanje njegove dijagnoze. U većini slučajeva tumor je iskomplikovan glaukomom. Smetnje vida su najraniji znaci kada je zahvaćena mrežnjača. Bol, krvarenja i upalne komplikacije javljaju se kasnije.
Dijagnoza se u osnovi zasniva na okultističkom pregledu difuznim osvetljenjem: osim prepoznavanja tumorske promene, može se dobiti nalaz delimičnog odlubljivanja (ablacije) mrežnjače i povećanja površinske vaskularizacije sudovnjače i beonjače. Takođe u dijagnostičkom profilu, korisnim su se pokazali ultrazvuk i termografija. Bioptička ispitivanja nisu izvodljiva pa je zbog toga kliničkom pregledu u celosti poveren izbor između držanja pacijenta samo pod kontrolom, sa opasnošću dosta kasne dijagnoze, ili izvođenja enukleacije odmah ( i time izazivanja slepila tog oka), sa nezanemarivim rizikom mogućeg beskorisnog žrtvovanja oka (lažna pozitivnost).
Proširenost
Melanom sudovnjače teži lokalnom napredovanju prelazeći zidove očne jabučice, a istovremeno teži stvaranju udaljenih metastaza, prvenstveno na jetri, kao i u brojnim drugim organima ili tkivima. Retko se širi duž optičkog nerva ili zahvata drugo oko. Udaljene metastaze se u proseku ispoljavaju nakon tri godine, ali nisu retke ni one nakon 20-25 godina.
Terapija
Tretman izbora je hirurški, koji se može sastojati od obične enukleacije ako se tumor nalazi u očnoj jabučici. Ako postoji širenje van očne jabučice, potrebno je isprazniti očnu duplju. Treba izbegavati, čak i u oblicima najograničenijih dimenzija, ili tačne prirode, konzervativne mere poput dijtermokoagulacije.. Maligni melanom se smatra tumorom koji slabo odgovara na radioterapiju, pa ipak je radioterapija upešno korišćena u oblicima vrlo ograničene proširenosti, sa promerom manjim od 8mm, posebnim oblikom kontaktne zračne terapije, namenjene baš neoplazijama očne jabučice. Uz tu tehniku nivo lokalnih uspeha prealzi 60%, a vidna funkcija je očuvana kod polovine izlečenih slučajeva. Hemoterapija će imati vrlo važnu ulogu, kako u smislu dodatne terapije kao mere opreza zbog eventualnih neprimetnih metastaza, tako i za slučajeve u uznapredovanom stadijumu.
Prognoza
Prognoza malignog melanoma oka je ozbiljna. Globalno preživljavanje do 5 godina iznosi oko 50%, ali tumor teži ponovnom pojavljivanju i kasnije, pa je tako za 10 godina broj preživelih oko 35%. Nepovoljni prognostički elementi su:
-dimenzije tumora
-periferna lokalizacija (kasna pojava smetnji vida, a time i kasna dijagnoza)
-ekstrabulbarno širenje
-vreme koja je prošlo između pojave simptoma i zahvata
